Veranderen in tijden van onzekerheid

De wereld in verandering

Het zal weinigen ontgaan: de wereld verandert in een ongekend tempo. Geopolitieke spanningen zijn aan de orde van de dag en hebben impact op ons als individu én op onze organisaties. Handelstarieven die wel of niet worden ingevoerd, grenzen die open of gesloten zijn, en de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) die onze banen beïnvloedt – de lijst is eindeloos.

Eén zekerheid hebben we: verandering is een dagelijkse realiteit geworden. Als individu en als organisatie moeten we ons hierop instellen. Strategische plannen maken voor de komende vijf jaar is niet langer houdbaar. Niemand kan de wereld van 2030 exact voorspellen, simpelweg omdat de ontwikkelingen te snel gaan.

Exponentiële ontwikkelingen

Neem 2022: we gebruikten massaal Google, en niemand kon zich voorstellen dat dit zou veranderen. Inmiddels heeft ChatGPT deze functie in razend tempo overgenomen, terwijl Google worstelt met zijn verdienmodel. In China zijn zelfrijdende auto's al gemeengoed, en de eerste humanoïde robots met een AI-brein zijn te koop. Voor velen lijkt dit nog ver weg, maar de toekomst staat voor de deur – in een tempo dat de geschiedenis nog nooit heeft gezien.

Laat je niet misleiden door stemmen die beweren dat veranderingen altijd langzaam gaan, omdat het internet er ook twintig jaar over deed om ingeburgerd te raken. Wie zo redeneert, miskent de snelheid van de huidige, exponentiële ontwikkelingen. Een tool die jaarlijks vijf keer beter wordt, is over drie jaar 125 keer en over vijf jaar ruim 15.000 keer slimmer dan vandaag.

Is dit een dreigend onheil voor organisaties? Absoluut niet. De wereld van morgen biedt een schat aan nieuwe mogelijkheden en kansen, die we ons nu nog amper kunnen voorstellen. Tegelijkertijd zullen sommige vertrouwde praktijken volledig verdwijnen.

Fight, flight of freeze

Psychologen hebben veel geschreven over het 'fight, flight or freeze'-gedrag dat mensen vertonen bij onzekerheid of dreiging. De één gaat de confrontatie aan, de ander zoekt beschutting tot de storm is gaan liggen, en een derde bevriest en doet niets. Dit gedrag zien we ook in organisaties, al noemen we het zelden zo.

Neem de opkomst van AI. Sommige organisaties kozen direct voor de 'fight'-aanpak: ze investeerden fors in AI, sprongen op de revolutie en ontwikkelden eigen oplossingen. Of deze inspanningen succesvol zijn, zal de toekomst uitwijzen. Andere organisaties vertonen 'flight'-gedrag: ze verzetten zich tegen verandering met uitspraken als "Het zal wel meevallen" of "Dit waait wel over". In feite blijven zij stil staan en doen wat ze altijd deden, met de gedachte dat het al jaren goed gaat. Dan is er de 'freeze'-categorie, waar de meeste organisaties onder vallen. Deze bedrijven discussiëren eindeloos over het inzetten van AI, verzanden in bureaucratie of roepen dat ze "ook iets met AI moeten doen". Dit patroon doet denken aan de app-hype: elke organisatie wilde een app, vaak zonder duidelijk doel, wat leidde tot hoge kosten en ongebruikte apps in de stores.

Bewuste keuzes maken

Er is geen universeel goede of foute aanpak. Voor sommige organisaties is snelle aanpassing essentieel, terwijl voor andere het beter is om af te wachten. Wat echter altijd onverstandig is, is geen bewuste keuze maken. Organisaties die verandering over zich heen laten komen, staan op achterstand en riskeren te worden ingehaald door concurrenten met een duidelijke strategie.

Eén ding is zeker: morgen ziet er anders uit dan vandaag, en veranderingen zullen zich steeds sneller aandienen. Sommige zijn marginaal, andere cruciaal voor het voortbestaan van de organisatie. De succesvolle organisatie kijkt altijd vooruit, blijft alert en laat zich niet verrassen. Hoewel niemand de toekomst exact kan voorspellen, zijn de patronen van de richting die we opgaan wel degelijk zichtbaar.

Wil je ontdekken hoe jouw organisatie wendbaarder en toekomstgerichter kan worden? Neem contact op met het Buro voor Verandering via onze website of plan een vrijblijvend gesprek.

Wij helpen je graag verder!